Global bozor pandemiya oqibatlaridan qattiq zarar ko’rdi. Dunyodagi har bir valyutaning qiymati keskin tushib ketdi, ko'p odamlar ishsiz qoldi, hukumatlar turli salbiy omillarga dosh berishga qiynaldi va bozorlar iqtisodiy muhitdagi katta o'zgarishlarni kutgan holda muzlab qoldi. O'zgaruvchan global vaziyat tufayli eng qimmat valyuta maqomi uchun kurash juda hayajonli bo'ldi. Dunyodagi qaysi valyutalar eng qimmat ekanligini ushbu maqoladan bilib olasiz.
Biroq, avvalo, dunyodagi eng kuchli valyutaning mezonlari qanday bo’lishini aniqlaylik. Sevimli valyutalaringizdagi narxlarning o'zgarishi sabablarini tushunmoqchi bo'lsangiz, quyidagi ro'yxatga qarang:
Kuchli valyuta mamlakatda inflyatsiya darajasining pastligidan dalolat beradi.
Foiz stavkalari yuqori bo'lgan mamlakatlar nisbatan kuchliroq valyutaga ega - kreditorlar ko'proq foyda olishadi va ko'proq chet el valyutasini jalb qilishadi.
Barqaror siyosiy va iqtisodiy muhitga ega mamlakatlar ko'proq investorlarni jalb qiladi, bu esa valyuta kursiga ta'sir qiladi.
Mamlakat tovarlarining yuqori mashhurligi uning valyutasiga bo‘lgan talabni oshiradi, ya’ni, agar mamlakatda tovarlar nisbatan arzon bo‘lsa, xorijiy davlatlar ularni sotib olishga tayyor bo‘ladi. Buning uchun siz avvalo tovarlarni sotadigan mamlakatdan pul sotib olishingiz kerak. Eng past narxlarga ega bo'lgan mamlakatlarning valyutalari odatda eng kuchli hisoblanadi.
Qattiq pul-kredit siyosati bo'lgan davlatlar o'z valyutalarini etkazib berishni kamaytirib, uning qiymatini oshirmoqda.
Tax Free tizimiga ega, shuningdek, minimal soliq stavkalariga ega mamlakatlar investorlar va biznes uchun soliq imtiyozlarini taqdim etadi. Odatda, bu xorijiy investitsiyalarning o'sishiga olib kelib, valyutaning mustahkamlanishiga olib kelishi mumkin.
Saudiya Arabistoni kabi neft qazib olish hajmi yuqori bo'lgan mamlakatlar ko'pincha kuchli valyutalarga ega. Buning sababi shundaki, neft AQSh dollarida baholanadi. Uning qiymati oshishi bilan Amerika valyutasiga talab ham o'sib boradi, bu esa o'z navbatida ishlab chiqaruvchi mamlakatning valyuta kursini mustahkamlaydi.
Mamlakat bank tizimining kuchi va barqarorligi ham uning valyutasiga ta'sir qiladi. Shveytsariya kabi yaxshi tartibga solinadigan va barqaror bank tizimlariga ega mamlakatlar kuchli valyutaga egadirlar, sababi sarmoyadorlar moliya institutlariga ko'proq ishonishidadir.
Mamlakatning iqtisodiy o'sish sur'ati uning valyuta kursiga sezilarli ta'sir ko'rsatishi mumkin. Sarmoyadorlar rivojlanayotgan bozorlarga ega bo'lgan mamlakatlarga nisbatan optimistik munosabatda bo'lishadi, bu ularning valyutasini mustahkamlashga olib kelishi mumkin. Boshqa tomondan, agar mamlakat iqtisodiyoti qiyinchiliklarga duch kelsa, sarmoyadorlar unga sarmoya kiritmaydilar, natijada pul birligi zaiflashadi.
Endi, valyuta kursiga nima ta'sir qilishini bilib olganingizda, keling, dunyodagi eng qimmat o'nta pul birligini batafsil ko'rib chiqamiz.
Maqolada quyidagi mavzular yoritilgan:
Asosiy xulosalar
Maqolada 2024 yildagi eng kuchli 10 ta valyuta haqida umumiy ma'lumot berilgan. Ularning etakchilik pozitsiyalari Markaziy banklarning pul-kredit siyosati va iqtisodiy barqarorlik bilan bog'liq.
Maqolada yevro keng sotiladigan va barqaror valyuta ekanligi, uning qiymati evrozonaga aʼzo mamlakatlarning siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy holati bilan belgilanishi taʼkidlanadi.
Barqarorligi tufayli Shveytsariya franki, ayniqsa inqiroz davrida eng ishonchli valyuta hisoblanadi.
Dunyodagi eng ko'p sotiladigan valyuta va global zahira valyutasi sifatida AQSH dollarining qiymati notinch vaqtlarda ham deyarli o'zgarishsiz qolmoqda.
Kanada dollarining qiymati Amerika dollari va mamlakatning neft va uran kabi tabiiy resurslari bilan chambarchas bog'liq.
Maqolaning yakunida siyosiy va iqtisodiy barqarorlik, past inflyatsiya, yuqori foiz stavkalari va yaxshi rejalashtirilgan pul-kredit siyosati valyuta qiymatini oshirishi mumkin. Maqolada eng zaif valyutalar ham keltirilgan. Shuningdek, eng qimmat valyuta Quvayt dinori, eng xavfsizi esa Shveytsariya franki ekanligi qayd etilgan.
2024 yilning eng kuchli 10 ta valyutasi
Biz 2024-yilda 10 ta eng qimmat valyutalar roʻyxatini tuzdik:
Oʻrin | Valyuta (tiker) | Kurs |
1 | Quvayt dinori (KWD) | 1 KWD = 3.27 AQSh dollari |
2 | Bahrayn dinori (BHD) | 1 BHD = 2.65 AQSh dollari |
3 | Ummon riali (OMR) | 1 OMR = 2.60 AQSh dollari |
4 | Iordaniya dinori (JOD) | 1 JOD = 1.41 AQSh dollari |
5 | Funt sterling (GBP) | 1 GBP = 1.26441 AQSh dollari |
6 | Kayman orollari dollari (KYD) | 1 KYD = 1.20 AQSh dollari |
7 | Yevro (EUR) | 1 EUR = 1.08535 AQSh dollari |
8 | Shveytsariya franki (CHF) | 0.90263 CHF = 1 AQSh dollari |
9 | AQSH dollari (USD) | 1 USD = 1 AQSh dollari |
10 | Kanada dollari (CAD) | 1.35678 CAD = 1 AQSh dollari |
1. Quvayt dinori
Kuvayt dinori (KWD) ko'pincha eng qimmatli valyuta sifatida tan olinadi. KWD hech nimaga bog'liq emas, va u erkin konvertatsiya qilinadi. Rivojlanayotgan neft sanoati Quvayt dinorining bunday yuqori narxga ega bo'lishining asosiy sababidir. Bir necha yil ichida mamlakat ajoyib suveren boylik fondini yaratdi. Ushbu fond Quvayt investitsiya boshqarmasi (KIA) tomonidan boshqariladi va Quvayt dinori kursining uzoq muddatli o'sishini ta'minlaydi.
Neft va gaz eksporti mamlakat iqtisodiyotining asosini tashkil qiladi. Shuning uchun qora oltin narxining tushishi Quvayt iqtisodiyotida tanqislikka olib keladi. Biroq, KIA yuqori va barqaror KWD darajasini saqlab qolish uchun yetti yillik inqirozga qarshi rejani ishlab chiqdi. Neftga bo'lgan talabning o'sishi narxlarning oshishiga yordam beradi va Quvayt milliy valyutasini qo'llab-quvvatlaydi. Aksincha, talabning pastligi va taklifning ko'payishi qora oltin kotirovkalarining pasayishiga olib keladi va KWD kursiga salbiy ta'sir qiladi.
1 KWD = 3.27 AQSh dollari
2. Bahrayn dinori
Bahrayn dinori ishonchli valyuta hisoblanadi. BHD ham dunyodagi eng qimmat valyutalar ro'yxatiga kiritilgan. Uning kursi AQSh dollariga bog'langan, dinorning nominal qiymati esa Ummon rialidan yuqori. Neft narxining pastligi Bahrayn iqtisodiyotiga salbiy ta'sir ko'rsatdi, ammo o'rtacha yillik BHD darajasi 2011 yildan beri nisbatan barqaror. Bahrayndagi inflyatsiya darajasi ham barqaror, o‘sish sur’atlari past. Bu omillarning barchasi valyuta va iqtisodiyotning mustahkamlanishiga xizmat qilib kelmoqda.
1 BHD = 2.65 AQSh dollari
3. Ummon riali
Eng qimmat valyutalar roʻyxatida uchinchi oʻrinni Ummon Sultonligining rasmiy valyutasi OMR egallaydi. 1986 yildan beri OMRning qiymati $2,6008 darajasida qolmoqda. Ummon riali (OMR) Ummonning an'anaviy qattiq pul-kredit siyosati va moliyaviy cheklovlari tufayli AQSh dollariga nisbatan o'z qiymatini saqlab qoldi. O'z mamlakatini yaqin Sharqdagi tez-tez yuz beradigan harbiy mojarolar va g'alayonlardan himoya qilish uchun Ummon siyosatchilari an'anaviy ravishda pul massasini tartibga soladilar. Natijada, valyuta kursi o'sib bormoqda va kredit cheklovlari offshor korxonalar va yuqori xavfli Forex savdo tashabbuslarini qo'llab-quvvatlaydi.
1 OMR = 2.60 AQSh dollari
4. Iordaniya dinori
Iordaniya dinori dunyodagi to'rtinchi eng qimmat valyutadir. Iordaniya valyutasi 1995 yildan beri AQSh dollariga bog'langan bo'lishiga qaramay, JOD AQSh dollariga nisbatan yuqoriroq qiymatga ega. Bu JOD barqarorligini saqlab qolish va Amerika sarmoyasini jalb qilish uchun qilingan. Shuni yodda tutish kerakki, dunyoning istalgan mamlakati istalgan vaqtda o'z valyutasini dollarga bog'lashi mumkin. Buning uchun uning kursini AQSh dollariga nisbatan ushlab turish kerak. Iordaniya buni 21-asr davomida juda yaxshi bajardi.
1 JOD = 1.41 AQSh dollari
5. Funt sterling
Funt sterling, shuningdek, dunyodagi eng qimmat valyutalar ro'yxatiga kiritilgan. O'nlab yillar davomida Angliya banki (BOE) global tendentsiyalaridan ortda qolmagan holda, funt sterlingning AQSh dollariga nisbatan qiymatini yuqoriroq bo’lishini ta’minlab kelgan. Buyuk Britaniyaning milliy valyutasi (GBP) XX asrning ko'p qismida AQSh dollaridan balandroq qiymatga ega edi. 1980-yillarda iqtisodiy vaziyat o'zgardi va funtning qiymati jiddiy pasayib ketdi, ammo keyin GBP AQSh dollariga nisbatan avvalgi ustunligini tikladi.
Angliya Bankining faoliyati funt sterling kursining asosiy harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi, ammo GBPga ta'sir qiluvchi boshqa omillar ham mavjud. Masalan, inflyatsiya, iqtisodiy o'sish va bozor kayfiyati. Buyuk Britaniya yetakchi iqtisodlardan biri bo'lganligi sababli, global siyosiy va iqtisodiy voqealar ham Britaniya funt sterlingi qiymatiga ta'sir qiladi.
1 GBP = 1.31322 AQSH dollari
6. Kayman orollari dollari
1970-yillardan boshlab Kayman orollari dollari (KYD) AQSH dollariga 1,20 kursi bilan bogʻlangan. AQSh dollaridan qimmatroq valyutani muomalaga chiqarish oson ko'rinsa-da, bu tuyulganidan ko'ra murakkabroq. Noqulay mahalliy iqtisodiyot va AQSh foiz stavkalarining ko'tarilishi sharoitida bunday valyuta bog'lanishini saqlab qolish qiyin. Mamlakat boy sarmoyadorlar uchun soliq boshpanasi maqomida bo’lganligi, Kayman orollari dollarining yuqori qiymatini ta’minlaydi.
1 KYD = 1.20 AQSH dollari
7. Yevro
EUR dunyoda qiymati bo’yicha yettinchi o’rinda bo’lgan valyuta. Yevropa Markaziy banki (ECB) boshqa Markaziy banklarga qaraganda milliy hukumatlardan ko'proq mustaqillikka ega, sababi u butun qit'aning pul-kredit siyosati uchun javobgardir. Bunday mustaqillik yevroning kuchini saqlab qolishga yordam beradi, lekin shu bilan birga Yevropada suveren qarz inqirozi yuzaga keldi va ishsizlik ko'paydi, chunki ECB ba'zi mamlakatlarga (Gretsiya va Italiya) o'z iqtisodiyotini rag'batlantirish uchun aniq choralar ko'rishni taqiqladi (masalan, qo'shimcha pul chop etish). Yevro/AQSh dollari juftligi jahon bozorida savdoda eng keng tarqalgan.
Yevro amalda o'n to'qqiz davlatning valyutasi bo'lganligi sababli, uning qiymati ushbu mamlakatlarning siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy holati, shu jumladan fond bozori holati, tahliliy prognozlarning xilma-xilligi, shuningdek ECB harakatlari bilan belgilanadi.
8. Shveytsariya franki
Shveytsariya franki Shveytsariyaning rasmiy valyutasidir. Valyuta kodi – CHF. Yevropa qarz inqirozi va AQSh pul-kredit siyosati natijasida frank yevro va AQSh dollariga nisbatan qimmatlashdi. 2015 yilda Shveytsariya milliy banki frankni yevroga bog'lash bekor qilinganligini e'lon qildi. Yevro ko'pincha Shveytsariyada to'lov vositasi sifatida qabul qilinadi, ammo qaytim faqat Shveytsariya franklarida beriladi. Frank eng ishonchli valyutalar reytingida birinchi o'rinni egallaydi.
2008 yilda moliyaviy inqiroz boshlandi, ko'plab investorlar sarmoya sifatida frankni tanladilar. CHF juda barqaror va kuchli valyuta. Bu fakt unga hamma uchun zarur bo'lgan xavfsiz aktiv maqomiga ega bo'lishga imkon berdi - bu sarmoya hatto global inqiroz davrida ham doimiy ravishda foyda keltirdi.
0.84940 CHF = 1 AQSH dollari
9. AQSh dollari
USD Amerika Qo'shma Shtatlarining rasmiy valyutasidir. AQSh dollari dunyodagi eng mashhur valyuta birligi bo'lib, xalqaro bozorda valyuta ayirboshlashda etalon bo'lib xizmat qiladi. Dollar nafaqat AQShda, balki boshqa bir qator mamlakatlarda ham qonuniy to'lov vositasi sifatida ishlatiladi va ko'plab davlatlar dollarlarni o'zlarining valyutalari bilan bir qatorda norasmiy valyuta sifatida ishlatishadi.
AQSh dollari jahon iqtisodiyotining tamal toshi va xalqaro savdo va moliya uchun zahira valyutasi bo'lib, dunyoda nima bo'layotganidan qat'iy nazar, AQSh dollari investitsiyalarini xavfsiz qiladi. Bozor psixologiyasi va geosiyosiy xatarlar o'zgaruvchan fundamental va texnik omillar bilan birga dollar qiymatiga ta'sir qiladi.
10. Kanada dollari
Kanada dollari Kanadaning milliy valyutasi va jahon bozorida oltinchi eng mashhur valyutadir. Kanada tabiiy resurslar bo'yicha birinchi 3 mamlakatdan biri va uran zaxiralari bo'yicha ikkinchi o'rinda turadi, shuningdek, Alberta provinsiyasida joylashgan ulkan neft konlariga ega. Kanada dollari AQSh dollari qiymatidagi tebranishlarga o’ta ta’sirchandir, chunki Kanada savdosining katta qismi unga to’g’ri keladi.
1.34953 CAD = 1 AQSH dollari
Xulosa
Dunyodagi eng kuchli valyutalar ro'yxatiga kirish uchun mansabdor shaxslar va tartibga soluvchilarning o'zaro munosabatlari eng yuqori darajada va aniq shaklda quril kerak. Valyuta kursining ko'tarilishi yoki pasayishi Markaziy banklarning pul-kredit siyosati va boshqaruv tizimiga bog'liq. Chidamlilik va barqarorlik har qanday valyuta kursini oshiradi.
Xulosa qilib aytganda, valyuta qiymatiga siyosiy va iqtisodiy barqarorlik, past inflyatsiya, yuqori foiz stavkasi, to'g'ri rejalashtirilgan pul-kredit siyosati va sotib olish qobiliyati yuqori bo'lgan mamlakatlarni jalb qilish uchun past narxlar ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Kuchli iqtisodiyot ishsizlik darajasini pasaytiradi va valyuta savdosi uchun yaxshi sharoit yaratadi.
Valyuta bozori ko'plab treyderlarga kurslarning o'zgarishidan foyda olish imkonini beradi. Savdo bilan tanish bo'lmaganlar uchun professional treyderlardan savdolarni nusxalash tizimlari mavjud.
Muvaffaqiyatli treyderlarning savdolarini nusxalang
Treninglarsiz ham savdoning birinchi kunidanoq foyda olishni boshlang. Dunyo bo'ylab eng yaxshi treyderlar o'zlarining pul ishlash strategiyalarini baham ko'rish uchun bir platformada to'planishgan.
Zaif va kuchli valyutalar bo'yicha FAQ
Quyida dunyodagi eng zaif valyutalar o’ntaligi:
- Bolivar (Venesuela) [1 VEF = 0.000000273681 AQSh dollari]
- Rial (Eron)
- Dong (Vetnam)
- Rupiya (Indoneziya)
- Soʻm (Oʻzbekiston)
- Leone (Syerra-Leone)
- Frank (Gvineya)
- Kip (Laos)
- Guarani (Paragvay)
- Riel (Kambodja)
Quvayt dinori 2023-yil dekabr holatiga ko'ra dunyodagi eng kuchli valyutadir. AQSh dollariga bog'lanishning yo'qligi KWDga barcha valyutalar ham erisha olmaydigan cho'qqilarni zabt etishga yordam berdi. To'g'ri moliyaviy boshqaruv va rejalashtirish valyuta kursining ma'lum bir valyuta uchun juda foydali bo'lishiga olib keldi. Quvayt dinori kelajakda dunyodagi eng qimmatli pul birligi bo'lib qolishi kutilmoqda.
Shveytsariya franki sayyoradagi eng xavfsiz valyuta hisoblanadi. 2008 yildagi iqtisodiy inqiroz davrida CHF boshpana valyutasi sifatida yaxshi o'zini namoyon qildi. Hozirgi kunda ham ko'pchilik Shveytsariya frankini ishonchli va barqaror sarmoya deb biladi.
Quvayt dinori eng qimmat valyuta hisoblanadi. KWD kursining o'sishining asosiy omillari bo'lgan neft va tabiiy gazga narx va talabning beqarorligiga qaramay, mamlakat valyutaning nominal qiymatini saqlab qolish choralarini ko'rdi.
Eng qimmat valyuta Quvayt dinori. Uning kursi 3.27 AQSh dollarini tashkil etadi.
Valyutaning qiymati mamlakatdagi siyosiy va iqtisodiy vaziyatga, talab va taklif muvozanatiga bog'liq. Ayirboshlash kursiga markaziy bankning pul-kredit siyosati ham ta'sir qiladi. Demak, foiz stavkalari qanchalik yuqori bo‘lsa, valyuta shunchalik mustahkam bo‘ladi. Va agar mamlakat iqtisodiy sanktsiyalar ostida bo'lsa, u holda valyuta zaif bo'ladi.
Quvayt dinori dunyodagi eng qimmatli valyutadir. Uning qiymati rivojlangan neft sanoati va doimiy ravishda yuqori eksport ko'rsatkichlari bilan bog'liq.
Valyutaning qiymati iqtisodiy va siyosiy omillarga bog'liq. Iqtisodiyoti zaif va savdo aylanmasi past davlat arzon valyutaga ega. Shuningdek, geosiyosiy inqirozlar valyuta kursiga katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Mamlakat iqtisodiyoti qanchalik kuchli bo'lsa, milliy valyutaning qiymati shunchalik yuqori bo'ladi. Siyosiy barqarorlik valyuta kursiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
Ha, mumkin - bu geosiyosiy va iqtisodiy omillarga bog'liq. Misol uchun, Yaqin Sharqdagi qurolli mojaro tufayli Isroil shekeli oxirgi 8 yildagi eng past darajaga tushib ketdi.
Birja va moliyaviy voqealar, qoida tariqasida, xavfsiz aktivlar, shu jumladan milliy valyutalar qiymatining oshishiga olib keladi. Masalan, 2008 yilda moliyaviy inqiroz davrida ko'plab sarmoyadorlar dunyodagi eng barqaror va ishonchli valyuta bo'lgan Shveytsariya frankiga sarmoya kiritdilar. Natijada CHF kursi mustahkamlandi.
Shveytsariya franki eng barqaror hisoblanadi. Shveytsariyadagi inflyatsiya dunyodagi eng past ko'rsatkichlardan biri bo'lib, iqtisodiyot barqarorligi bilan ajralib turadi.
Eronda 1 AQSh dollari 40 000 Eron realiga teng. Bunday yuqori narx og'ir iqtisodiy vaziyat va xalqaro sanksiyalar bilan izohlanadi.
Dunyodagi eng kuchli 20 valyutaga quyidagilar kiradi:
- Quvayt dinori;
- Bahrayn dinori;
- Ummon riali,
- Iordaniya dinori;
- Funt sterling;
- Kayman orollari dollari;
- Yevro;
- Shveytsariya franki
- AQSh dollari;
- Bagam dollari;
- Bermud dollari;
- Kanada dollari;
- Panama Balboa;
- Avstraliya dollari;
- Singapur dollari;
- Bruney dollari;
- Yangi Zelandiya dollari;
- Bolgariya levasi;
- Fidji dollari;
- Braziliya reali.
Eng ko'p sotiladigan valyuta AQSH dollaridir. Ko'pgina xalqaro to'lovlar AQSh valyutasida amalga oshiriladi.
Qoidaga ko'ra, yuqori valyuta kursi kuchli iqtisodiyot va barqaror siyosiy muhitga ega bo'lgan mamlakatlarga xosdir. Tovarlarga talabning yuqoriligi va qat'iy pul-kredit siyosati valyuta qiymatining oshishiga olib keladi.
Quvayt dinorining yuqori narxining asosiy sababi rivojlanayotgan neft sanoati va uning natijasida kuchli iqtisodiyotdir.
Yettita asosiy valyuta juftlari mavjud: AUDUSD, EURUSD, GBPUSD, NZDUSD, USDCAD, USDCHF, USDJPY.
Ushbu maqolaning mazmuni faqat muallifning shaxsiy fikri bo'lib, LiteFinancening rasmiy pozitsiyasiga to'g'ri kelmasligi mumkin. Ushbu sahifada chop etilgan materiallar faqat axborot berish maqsadida taqdim etiladi va 2004/39 /EC direktivasi maqsadlari uchun investitsiyalar bo'yicha konsul'tatsiya sifatida qabul qilinishi mumkin emas.
